شیر فلکه و کاربرد آن ها در لوله کشی صنعتی

شیرفلکه های صنعتی در جهت محدود کردن، توقف و کنترل جریان سیال استفاده می شود.  شیر فلکه های صنعتی به طور خاص در موارد زیر کاربرد دارند:
•    کنترل سرعت خنک شدن سیال در شبکه های خنک کننده و تنظیم دما
•    کنترل جریان اسید ها و باز های غلیظ جاری در شبکه های لوله کشی صنعتی
•    تغییر مسیر جریان از خطی به خط دیگر که توسط فلکه های سه راهی انجام می شود
•    محدود کردن جریان برای بالانس سیستم
•    جلوگیری از جریان معکوس ( شیر فلکه ی یکطرفه)
•    قطغ اتوماتیک جریان در صورت بروز خرابی در سیستم لوله کشی صنعتی

هنگام انتخاب شیر فلکه های یک شبکه ی لوله کشی صنعتی، باید کاربرد کوتاه مدت و بلند مدت آن ها را در نظر بگیرید و بسته به نیاز سیستم، شیر های مناسب را انتخاب کنید. هر شیر فلکه مزایا و معایب خود را دارد و بهتر است از هر کدام در محل ایده آل خود استفاده شود.
 
انواع شیر فلکه در لوله کشی صنعتی
یک مهندس حرفه ای هنگام طراحی شبکه ی لوله کشی صنعتی ، شیر فلکه ها را با توجه به کاربرد آن ها و نیاز سیستم انتخاب می کند. برخی از عوامل موثر در این انتخاب عبارتند از:
•    نوع سیال جاری در شبکه
•    فرکانس کارکرد مورد انتظار
•    سایز خط لوله کشی
•    هزینه ی نگه داری از سیستم
•    بودجه ی پروژه
 

پرکاربرد ترین شیر فلکه ها در لوله کشی صنعتی به شرح زیر می باشند:
 
شیر فلکه توپی (Ball Valve)
شیرفلکه توپی پرکاربرد ترین نوع شیر فلکه برای جریان مایعات در سیستم های لوله کشی صنعتی است. این شیر فلکه حاوی یک کره توخالی است که حفره ای دایره در دیواره ی خود دارد. وقتی شیر فلکه در موقعیت باز قرار دارد، حفره در راستای لوله قرار میگیرد و مایع جریان پیدا می کند. در موقعیت بسته، کره 90 درجه می چرخد و باعث قطع جریان می شود.
 
شیر فلکه کشویی (Gate Valve)
شیر فلکه ی کشویی حاوی یک کشو یا بندآور می باشد که هنگام پایین آمدن جریان را قطع می کند. شیر فلکه کشویی برای دو حالت باز و بسته مناسب می باشد و عموما در مواقعی که فرکانس کارکرد پایین است استفاده می شود.
 
شیر فلکه یکطرفه (Check Valve)
در اکثر شبکه های لوله کشی صنعتی از شیر های یکطرفه برای جلوگیری از وقوع حادثه استفاده می کنند چرا که شیر فلکه یکطرفه به سیال اجازه ی بازگشت نمی دهد و از جریان معکوس جلوگیری می کند. هنگامی که سیال رو به جلو در جریان است، شیر فلکه باز است اما به محض توفقف یا تغییر جهت جریان، شیر فلکه ی یکطرفه بسته می شود.
 
شیر فلکه پروانه ای (Butterfly Valve)
برخلاف برخی از شیر فلکه ها که فقط در دو حالت باز و بسته کاربرد دارند، شیرفلکه پروانه ای برای کنترل جریان بدون توقف کامل آن کاربرد دارد. شیر پروانه ای حاوی یک دیسک می باشد که می تواند در جهت عقربه های ساعت یا در خلاف آن دوران پیدا کند تا جریان افزایش و کاهش یابد. بسته به جریان دلخواه، دیسک می تواند عمود بر جریان، موازی آن و یا میان این دو حالت قرار بگیرد. شیرهای پروانه ای نسبت به دیگر شیر فلکه ها ارزانتر هستند و توانایی ایجاد افت فشار و جریان بیشتری دارند و به همین دلیل انواع پر کاربرد  شیر فلکه در لوله کشی صنعتی می باشند.
 
شیر فلکه دیافراگمی (Diaphragm Valve)
این شیر فلکه حاوی یک دیافرگم می باشد که با پایین و بالا رفتن جریان را کنترل می کند. شیر دیافرگمی برای استفاده در شبکه های لوله کشی صنعتی که سیالی حاوی ذرات جامد را جابه‌جا می کنند ایده آل است. این شیر فلکه ها نسبت به موارد مشابه، در ازای هزینه ی بیشتر، دقت بسیار بالاتری در کنترل جریان ارائه می دهند.
 
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا از دیگر انواع شیر فلکه نیز در لوله کشی صنعتی استفاده می شود.